Cách bài trí mâm ngũ quả ngày Tết mang lại tài lộc

Mâm ngũ quả ngày Tết - Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết chuẩn và đúng nhất theo 3 miền Bắc, Trung, Nam đẹp hết ý, đơn giản và hợp phong thủy được ưa chuộng nhất tết Nhâm Dần 2022

Mâm ngũ quả ngày Tết - Bày mâm ngũ quả ngày Tết Nguyên Đán Nhâm Dần 2022 là một phong tục tập quán lâu đời cứ mỗi độ Tết đến của các gia đình Việt. Tết Nguyên Đán, gia đình nào cũng có mâm ngũ quả ngày Tết dâng lên bàn thờ tổ tiên, ông bà. Mâm ngũ quả ngày tết bên cành đào, bức tranh tết, câu đối đỏ, bánh chưng xanh… tạo nên khung cảnh thật ấm áp của mọi gia đình mỗi khi tết đến xuân về.

Ý nghĩa phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết

Không biết phong tục bày mâm ngũ quả ngày Tết này có từ bao giờ, phải chăng vì đất nước ta vốn bốn mùa hoa trái, nhất là vào mùa Xuân hoa quả càng rộ. Hoa quả là lộc của thiên nhiên, đất trời. Lộc Xuân càng quý. Dâng lộc trời, cúng ông bà, tổ tiên trong những ngày đầu xuân thật là một tục lệ đẹp đẽ đầy nét nhân văn.

Phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết

Cứ vào khoảng 28 tháng Chạp âm lịch thì nhà nhà đều cho bày mâm ngũ quả ngày tết kèm với nhiều sản vật khác trên bàn thờ. Mâm ngũ quả ngày Tết thường bày trên một cái mâm bằng gỗ tiện, sơn son, có chân, gọi là mâm bồng. Nếu không có mâm bòng, có thể bày trên một cái đĩa to, nhưng phải đặt trên chồng bánh chưng để tạo dáng cao, uy nghiêm, thành kính.

Mâm ngũ quả ngày tết có ý nghĩa bao trùm là thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, lòng thành kính với tổ tiên. Ngoài ra tùy ở những gốc độ khác nhau, mâm ngũ quả còn có các ý nghĩa khác nhau.

Mâm ngũ quả ngày tết là mâm gồm 5 loại trái cây khác nhau, mỗi loại tượng trưng cho một ước nguyện của gia chủ, thông qua tên gọi, màu sắc và cách sắp xếp của chúng.

Con số 5 thể hiện ước muốn của người Việt đạt được ngũ phúc lâm môn: Phú, quý, thọ, khang, ninh.

5 màu sắc cũng thể hiện ý nghĩa nguồn của cải 5 phương đưa về kính lên tổ tiên. Chẳng hạn, nải chuối màu xanh tượng trưng Đông phương, bưởi màu vàng tượng trưng Trung phương, quả lê màu trắng tượng trưng Tây phương, quả hồng màu đỏ tượng trưng Nam phương, quả màu sẫm bất kỳ tượng trưng Bắc phương.

Trong tử vi năm 2022 thì 5 màu sắc này tượng trưng cho ngũ hành trong vũ trụ đó là: Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.

Mặc dù gọi là mâm ngũ quả ngày tết nhưng thật ra người ta không quy định chính xác là những loại trái cây cụ thể gì mà tùy từng địa phương với đặc trưng về khí hậu, sản vật và quan niệm riêng mà người ta chọn ra các loại quả khác nhau để bày mâm ngũ quả.

Phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết ở 3 miền Bắc, Trung, Nam

1. Phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc

Ở miền Bắc, mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên dịp Tết theo 5 sắc màu tượng trưng cho mong ước được ngũ phúc: giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên. 

Mâm ngũ quả Miền Bắc thường bày 5 loại quả có 5 màu khác nhau như: 

• Chuối
• Bưởi hoặc Phật Thủ
• Đào hoặc lê màu trắng
• Hồng hoặc táo tây
• Cam(quýt) màu vàng

Phong tục bài trí mâm ngũ quả miền Bắc

Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc ngày Tết truyền thống sẽ là nải chuối được đặt dưới cùng, ở giữa để đỡ lấy toàn bộ các trái cây khác. Quả bưởi đặt giữa nải chuối, xung quanh là hồng, quýt, đào bày đan xen vào nhau.

Do trái cây ngày càng đa dạng nên mâm ngũ quả ngày càng phong phú hơn và người ta cũng không câu kệ cứng nhắc “ngũ quả” nữa mà có thể là bát, cửu, thập quả. Dù bày biện nhiều loại trái cây hơn nhưng người ta vẫn gọi là “mâm ngũ quả”.

Xem vận hạn năm 20229 của bạn và cách cúng sao giải hạn

2. Phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Trung

Nơi khúc ruột miền Trung nghèo khó, đất đai vốn cằn cỗi, ít hoa trái, lại thêm thời gian Tết thường rơi vào mùa đông khắc nghiệt, và cả những hậu quả thiên tai để lại từ trước đó chưa dứt nên cây trái đặc sản địa phương rất hiếm. Người dân quê không quá câu nệ hình thức ý nghĩa của mam ngu qua ngay tet, mà chủ yếu có gì cúng nấy, thành tâm dâng kính tổ tiên.

Mặt khác, người miền Trung do chịu sự giao thoa văn hóa 2 miền Bắc - Nam nên mâm ngũ quả vẫn bày biện đủ: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài… Rất phong phú!

3. Phong tục bài trí mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Nam

Nếu như theo phong tục ở miền Bắc, hầu như tất cả các loại quả, kể cả quả ớt mang vị cay xè đều có thể bày lên bàn thờ, miễn sao mam ngu qua ngay tet trông đẹp mắt; thì người miền Nam lại kiêng kỵ bày một số trái cây. Mâm ngũ quả ngày tết của người miền Nam không bao giờ có chuối, vì loại quả này tên gọi có âm giống từ “chúi" thể hiện sự nguy khó. Quả cam cũng không được có mặt trong mâm ngũ quả ngày tết, vì câu “quýt làm cam chịu”, hay như trái lê đồng nghĩa với “lê lết”…

Phong tục bài trí mâm ngũ quả miền Nam

Ở miền Nam bạn sẽ thường thấy các loại trái cây như: mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài, sung, dừa, thơm,… đọc lai lái giống như “cầu vừa đủ xài” hay “cầu vừa đủ sung”.

Mâm ngũ quả ngày Tết Miền Nam truyền thống gồm:

• Mãng cầu
• Dừa
• Đu đủ
• Xoài
• Sung.

Cách bày mâm ngũ quả Miền Nam ngày Tết : Người ta thường chọn ba loại quả có hình dáng to và trọng lượng nặng là đu đủ, dừa, xoài đặt lên mâm trước để lấy thế. Sau đó, bày những quả khác chèn lên, để tạo thành một ngọn tháp.

Do ngày càng đa dạng của loại trái cây cũng như điều kiện kinh tế phát triển nên người ta không còn quá cứng nhắc phải đúng 5 quả trên mâm có thể bát, cửu, thập quả đều được nhưng phải được bố trí đẹp mắt.

Việc bày biện mâm ngũ quả ngày tết trên bàn thờ của gia đình trong ngày Tết cũng là một nét văn hóa đặc sắc của người dân Việt Nam. Chính vì vậy dù sinh sống ở phương trời nào, người dân Việt vẫn không quên tục lệ này trong dịp Tết Nguyên đán nhằm gìn giữ bản sắc dân tộc cho bản thân và cho con cháu.

Ý nghĩa một số loại quả trên mâm ngũ quả:

• Lê: ngọt thanh ngụ ý việc gì cũng trơn tru, suôn sẻ
• Lựu: nhiều hạt, tượng trưng cho con đàn cháu đống
• Phật thủ: giống như bàn tay của Phật, chở che cho con người
• Táo đỏ: có nghĩa là phú quý
• Hồng, quýt: rực lên màu sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt
• Thanh long: ý rồng mây gặp hội
• Bưởi, dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn sự ngọt ngào, may mắn
• Nải chuối: như bàn tay ngửa, hứng lấy nắng sương đọng thành quả ngọt và che chở, bảo bọc
• Quảt rứng gà: có hình trái đào tiên – lộc trời
• Dừa: có âm tương tự như là “vừa,” có nghĩa là không thiếu
• Sung: gắn với biểu tượng sung mãn về sức khỏe hay tiền bạc
• Đu đủ: mang đến sự đầy đủ thịnh vượng
• Xoài: có âm na ná như là “xài”, để cầu mong cho tiêu xài không thiếu thốn.