Những lễ hội Việt Nam tiêu biểu trong tháng 2 Âm lịch

Đất nước Việt Nam trải qua hàng ngàn năm lịch sử với đặc trưng là nền văn minh lúa nước thì le hoi ở nước ta là một trong những hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng chủ đạo. Đặc điểm đó đem đến cho “lễ hội truyền thống Việt Nam như một bảo tàng sống” khi lễ hội mang đặc trưng của đời sống vật chất, văn hoá tinh thần, hay nói cách khác là lễ hội văn hóa vật thể và lễ hội văn hoá phi vật thể của mỗi cộng đồng, dân tộc, của vùng miền khác nhau. Đặc biệt trong tháng 2 Âm Lịch (tháng 3 Dương Lịch) Trên đất nước Việt Nam lại diễn ra các phong tục lễ hội truyền thống được lưu truyền trong dân gian với những bản sắc và vẻ đẹp riêng.

Lễ hội tháng 2

Lễ hội Đình Yên Phụ

Đình Yên Phụ (Tây Hồ) nằm trong làng Yên Phụ, là một làng cổ ở trên bán đảo nhô ra Hồ Tây. Trước đây đình ở 66 Phó Đức Chính, gọi là An Trì, thờ Uy Linh Lang Đại vương. Khi thực dân Pháp sang xâm lược, đình bị biến thành trường tiểu học Yên Phụ. Theo sử sách, ở các vùng lân cận Hà Nội có tới 72 nơi thờ Uy Linh Lang. Theo truyền thuyết, Uy Linh Lang là con vua Trần Thánh Tông( trị vì từ 1258 – 1278). Ngài là một anh hùng chống quân Nguyên, có ngày Ngài đánh giặc tới 8 trận ở chiến trường khác nhau. Bởi vậy, những nơi ngài đi qua nhân dân còn nhớ và lập đình thờ phong Thành Hoàng làng. Cũng bởi vậy, không chỉ riêng đình Yên Phụ mà ở các nơi thờ Uy Linh Lang đều xem ngay tot xau tổ chức lễ hội vào 10 - 2 âm lịch hàng năm. Riêng đình Yên Phụ còn là nơi Uy Linh Lang từng ngồi làm việc nước. Dân làng Yên Phụ luôn tin vào sự phù trợ của Uy Linh Lang trong việc phát triển kinh tế. Hàng năm, dân cầu xin ngài đắp phù trợ để đắp đê được thuận lợi. Để tỏ lòng biết ơn, dân vùng này kiêng nói chữ “Lang” (khoai lang gọi là khoai dây).

Lễ hội Đình Yên Phụ

Lễ hội đình Yên Phụ trang nghiêm và là một nét đẹp văn hoá truyền thống của Hà Nội cần được duy trì giữ gìn. Năm 2006, từ tiền công đức và đóng góp của nhân dân phường Yên Phụ và khách thập phương, đình Yên Phụ đã được trùng tu rất tỉ mỉ, nhưng vẫn giữ được toàn vẹn cấu trúc cổ xưa. Đình Yên Phụ thâm u, bền vững, nằm bên Hồ Tây, chắc chắn sẽ là nơi linh thiêng, gìn giữ nét văn hoá nghìn năm Thăng Long - Hà Nội.

Lễ hội Miếu Mạch Lũng

Trong suốt 3 ngày diễn ra LE HOI (tức ngày 10 -12/2 âm lịch), hàng nghìn người dân huyện Đông Anh (Hà Nội) cùng du khách thập phương đã kéo về miếu Mạch Lũng làm lễ dâng hương và dự lễ hội của làng. Hàng chục xe ô tô và hàng trăm xe gắn máy chạy dọc đường dẫn lên gò miếu.

Miếu Mạch Lũng (trước còn có tên là Lũng Trang) tọa ngự trên gò đất cao rộng trên 30.000m2 thuộc thôn Mạch Lũng, xã Đại Mạch, huyện Đông Anh, Hà Nội - dải đất cổ bên triền sông Hồng có bề dày lịch sử hàng ngàn năm. Lễ hội Miếu Mạch Lũng được tổ chức trong 3 ngày từ 10 đến 12/2 âm lịch hàng năm, tại xã Đại Mạch, huyện Đông Anh. Miếu Mạch Lũng là di tích lịch sử thờ ba vị anh hùng dân tộc thời Hùng Vương thứ 18.

Trong suốt 3 ngày diễn ra le hoi, các đoàn đại diện cho các tổ đội sản xuất, nhóm đồng niên, đông ngũ, đồng môn…và các gia đình lần lượt mang lễ lên miếu làm lễ dâng hương. Những gia đình làm ăn khá giả có thể dâng đến 5 mâm lớn với thủ lợn, xôi, gà, trầu cau, bánh cốm…và những gia đình nghèo nhất cũng thể hiện lòng thành với đĩa xôi, khoanh thịt. Tất cả các việc đại sự trong các gia đình như hiếu, hỉ, xây nhà…đều phải dừng lại để tập trung cho ngày Thánh.

Cùng với các nghi lễ truyền thống trong lễ hội này như tế nam, tế nữ, tế cáo, rước kiệu, lễ hội làng Mạch Lũng còn có nhiều hoạt động văn hóa dân gian như: chọi gà, cờ tướng, bịt mắt đập niêu, hát quan họ… thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Lễ hội Quán Thế Âm bồ tát

Thường niên, cứ đến ngày 17, 18, 19/02 Âm lịch, hàng ngàn tăng ni, phật tử cùng đồng bào và du khách khắp nơi trên đất nước lại nô nức đỗ về để cùng nhau tham dự Lễ hội Quán Thế Âm. Le hoi Quán Thế Âm không chỉ đơn thuần mang ý nghĩa tôn giáo mà lại còn đi sâu vào tự tình dân tộc, góp phần phục hồi và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc Việt Nam. Lễ hội Quán Thế Âm là một lời cầu nguyện cho quốc thái dân an, cho mưa thuận gió hòa; là dịp để mọi người, mọi giới chan hòa trong không khí hội hè, soi mình vào lịch sử, văn hóa, truyền thống dân tộc để ngày một sống đẹp hơn.

Lễ hội Quán Thế Âm bồ tát

Lễ hội Quán Thế Âm diễn ra trong 3 ngày, bao gồm hai phần: lễ và hội.

Phần lễ: Mang màu sắc lễ nghi Phật Giáo với các nội dung:

Lễ rước ánh sáng

Lễ khai kinh

Lễ trai đàn chẩn tế

Lễ thuyết giảng về Bồ tát Quán Thế Âm và dân tộc

Lễ rước tượng Quán Thế Âm

Phần hội: Diễn ra sôi nổi với nhiều hoạt động văn hoá - thể thao mang đậm bản sắc dân tộc xen lẫn với hiện đại như hội hoá trang, hát dân ca, thi cờ, nhạc, hoạ, điêu khắc, múa tứ linh, thả đèn trên sông, hát tuồng... các hoạt động văn hóa như triển lãm thư pháp và tranh thủy mặc, hội thi thuyết minh về danh thắng Ngũ Hành Sơn, hội thi nấu ăn chay...

Với nhiều hoạt động văn hóa - thể thao mang đậm tính dân tộc, lễ hội Quán Thế Âm tuy mang màu sắc tôn giáo nhưng lại đi sâu vào tự tình dân tộc, góp phần phục hồi và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc Việt Nam.

Lễ hội Quán Thế Âm là một lời cầu nguyện cho quốc thái dân an, cho mưa hòa gió thuận; là dịp để mọi người, mọi giới chan hòa trong không khí hội hè, soi mình vào bản sắc văn hóa dân tộc để ngày một sống đẹp hơn.

Lễ hội kén rể

Lễ hội kén rể (2/2 âm lịch): Theo truyền thuyết, nữ tướng Lê Thị Hoa từng tham gia đánh thắng giặc Nam Hán năm Mậu Tuất 938 (xem thêm tu vi tuoi tuat) và được Hai Bà Trưng sắc phong “Nữ sử anh phong”. Bà trở về làng cùng nhân dân lập ấp, phát triển canh nông. Để tưởng nhớ công lao của bà, hàng năm vào ngày 2/2, dân làng Đường Yên, xã Xuân Nộn, huyện Đông Anh, TP. Hà Nội lại tổ chức lễ hội kén rể với những nghi thức và trò chơi dân gian hết sức độc đáo để chọn rể tài hiền cho nữ tướng. Mở đầu lễ hội là lễ vinh quy bái tổ của nữ tướng Lê Hoa. Sau phần lễ là màn trình diễn độc đáo của 2 chàng trai trong phần thi kén rể. Họ phải trổ tài kể vè, giới thiệu bản thân, cấy lúa, cày ruộng, câu ếch, bắt lợn, “chõng chó” (chọc cho chó sủa vang lên).

Lễ hội kén rể

Lễ hội Chùa Trầm

Lễ hội Chùa Trầm (2/2 âm lịch): Chùa Trầm tọa lạc trên một diện tích chỉ trên dưới năm chục mét vuông trên núi Trầm (hay còn gọi là Tử Trầm Sơn), thuộc xã Phụng Châu, huyện Chương Mỹ, Hà Tây, cách Hà Nội khoảng 25 km. Xưa kia toàn bộ khu núi Trầm là nơi vua Lê, chúa Trịnh đặt hành cung. Núi Tử Trầm có chùa Hang được xây dựng trong động Long Tiên dưới chân Tử Trầm Sơn với những pho tượng đá, văn bia khắc trên vách động, trống đá, khánh đá... ; có hang Long Tiên Động rất lớn và bàn thờ Phật bên trong. Ở đây có đường lên đỉnh núi gọi là đường lên Trời và đường xuống hang sâu gọi là đường xuống Âm phủ. Đứng trên đỉnh núi Trầm có thể nhìn thấy toàn cảnh vùng đất So Sở và các danh thắng kề cận như chùa Vô Vi, chùa Trăm Gian ...

Lễ hội năm Làng Mọc

Hội năm làng Mọc (9 - 11/2 âm lịch): Lễ hội lớn chung cho 5 làng Mọc (Mọc Quan Nhân, Mọc Chính Kinh, Mọc Cự Lộc, Mọc Giáp Nhất, Mọc Phùng Khoang, phường Trung Hòa, quận Cầu Giấy, TP. Hà Nội) nhộn nhịp tưng bừng (cứ 5 năm tổ chức lớn một lần). Vào chính hội (11/2), từ mờ sáng, kiệu, rồng, sư tử, bát bửu, chấp kích, cờ quạt, đội tế, đội dâng hương... đi theo nhịp trống, nhạc bát âm từ đình Phùng Khoang đến đình Giáp Nhất. Đoạn đường rước dài trên 3km, đi qua làng nào đoàn rước của làng đó ra đón mừng rồi nhập cuộc. Đoàn rước của năm làng nối tiếp nhau dài trên một cây số với một biển cờ, quạt, hương án, long đình, voi nan, ngựa gỗ... đội múa rồng, múa sư tử, ông thổ, ông địa phe phẩy quạt ở giữa. Trong hội có nhiều trò chơi: đánh vật, chọi gà, chơi cờ tướng, hát chèo...

Xưa dân làng Mọc chọn năm nào phong đăng hoà cốc, dân khang, vật thịnh sẽ làm giấy xin phép quan trên cho mở lễ hội. Hội năm làng được tổ chức rất trọng thể với nhiều nghi thức, trò diễn hấp dẫn. Các già làng cho rằng lễ hội năm làng được tổ chức nhằm rước các Thánh du xuân và thưởng lãm cảnh quan năm làng; năm làng vẫn giữ qui ước, lệ như xưa là đến kỳ Đại hội Năm làng Mọc sẽ vẫn cùng nhau tổ chức Lễ hội và rước sách tế Thần cầu cho quốc thái dân an...

Lễ hội Nghinh Cô

Le hoi Nghinh Cô tại Dinh Cô (12/2 âm lịch): Địa điểm: Thị trấn Long Hải, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Ngày vía cô trở thành lễ hội lớn thu hút rất đông khách từ nhiều tỉnh thành khác đến. Các đội múa lân, dàn nhạc ngũ âm từ nhiều tỉnh Nam bộ đến góp vui. Các nghi lễ trong ngày hội: lễ cầu an tại chính điện vào đêm hôm trước. Bên ngoài diễn ra đêm hội hoa. Lễ rước vào sáng 12 trên hàng chục chiếc ghe thuyền trang hoàng lộng lẫy để cầu mong trời yên bể lặng, tôm cá đầy khoang.

Lễ hội Miếu Ông Địa

Lễ hội Miếu Ông Địa (2/2 âm lịch): Miếu Ông Địa (125 đường Lê Lợi, phường 3, quận Gò Vấp, TP. Hồ Chí Minh) được xây dựng từ đầu thế kỷ 19 và từng được vua Tự Đức (vua Tự Đức sinh năm Kỷ Sửu 1829, xem thêm về tu vi tuoi suu) sắc phong vào năm 1852. Hàng năm lễ hội diễn ra vào ngày 2/2 âm lịch là ngày vía Thổ địa Phúc Đức Chính Thần. Đây là le hoi tiêu biểu cho các lễ hội miếu ở TP.HCM và Nam bộ với các nghi thức: “gióng trống khai trang” thông báo vào lễ hội, “mời trầu” bằng điệu hát bóng rỗi để thỉnh thần về dự lễ, diễn tuồng hài “Địa Nàng” với nhân vật ông Địa và nàng tiên mang nội dung phê phán thói hư tật xấu trong xã hội hương thôn xưa. Sau đó là màn diễn múa mâm vàng, mâm bạc và múa đồ chơi do các nghệ nhân dân gian trình diễn. Kết thúc hội là nghi thức phát lộc.

Lễ hội Kỳ Yên Đình Bình Bông

LE HOI Kỳ Yên Đình Bình Đông (10 - 14/2 âm lịch): Đình Bình Đông nằm trên bờ rạch Bà Tàng thuộc Phường 7, quận 8, TP. Hồ Chí Minh, là một trong hai ngôi đình có lượng khách tham quan, lễ bái đông nhất thành phố. Lễ Kỳ Yên gồm có: lễ cúng tiên sư tưởng nhớ những bậc thầy dạy nghề trong thôn, lễ tụng kinh cầu an theo nghi thức Phật giáo, hoàn sắc, lễ tế thần, lễ tế tiền hiền, hậu hiền những thế hệ khai hoang lập ấp và xây dựng các công trình phúc lợi cho thôn làng. Có hát bội cúng thần.

Lễ hội Tây Thiên

LE HOI Tây Thiên (15-17/2 âm lịch): Tây Thiên là nơi thờ Quốc mẫu Lăng Thị Tiêu, người được Hùng Chiêu Vương thứ 7 lập làm Chính Vương Phi, có công giúp vua dẹp giặc, mở mang bờ cõi, thống nhất giang sơn, dạy dân trồng lúa, giữ lửa trong buổi bình minh của dân tộc. Xong công việc, bà lại trở về quê hương tại thôn Đông Lộ, xã Đại Đình, huyện Tam Đảo ngày nay, rồi “hóa” tại đây. Lễ hội được tổ chức ba ngày với phần tế lễ và nhiều trò chơi dân gian như thi hát dân ca của người dân tộc thiểu số Sán Dìu, thi nấu cơm, thi hú đáo, làm bánh chưng, bánh dày, kéo co, chọi gà... Nơi đây cũng vừa xây dựng Thiền Viện Trúc Lâm lớn nhất cả nước, cùng với cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ vẫn còn giữ nguyên vẻ nguyên sơ, quanh năm có mây mù, thông reo, chim hót.